Αθώο ή ένοχο το ηλεκτρονικό τσιγάρο;

«Θέλω να κόψω το τσιγάρο. Τον τελευταίο καιρό πειραματίστηκα με το ηλεκτρονικό και άρχισα ομολογουμένως να μην έχω πια ανάγκη τα πακέτα της εξάρτησής μου. Ομως άκουσα ότι και το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι επικίνδυνο για την υγεία. Πάντως, είναι αλήθεια ότι γλίτωσα την πίσσα, το διοξείδιο του άνθρακα και τη βρόμα της τσιγαρίλας. Μπορώ πλέον να καπνίζω στο γραφείο, το σινεμά και το αυτοκίνητο» γράφει ο κ. Ανδρέας Δημητρίου.

Ο κ. Δημητρίου είναι ένας νέος άνθρωπος ο οποίος, όπως και πολλοί άλλοι, θέλει να απαλλαγεί από το κάπνισμα. Ομως η διακοπή αυτής της συνήθειας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. 

Είναι μια δύσκολη και επίπονη εμπειρία. Αυτό οφείλεται στον εθισμό που προκαλεί το κάπνισμα μέσω της νικοτίνης, ενός φυσικού ναρκωτικού που περιέχεται στον καπνό και είναι εξίσου εθιστικό με ουσίες όπως η κοκαΐνη και η ηρωίνη. 

Παράλληλα έχει αποδειχτεί πως στους χρόνιους καπνιστές παρατηρείται τόσο σωματική όσο και ψυχολογική εξάρτηση. Και τότε κρίνεται απαραίτητη η βοήθεια ψυχολόγου ή ψυχιάτρου.

Οσον αφορά το ηλεκτρονικό τσιγάρο, τον φερόμενο ως αντικαταστάτη, ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Ελέγχου του Καπνίσματος Παναγιώτης Μπεχράκης παραδέχεται από την πλευρά του: «Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ώστε να ενοχοποιηθεί το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Φαίνεται να είναι βλαβερό, αλλά σαφώς σε μικρότερο βαθμό από τα κανονικά τσιγάρα». 

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Μπεχράκη, μελέτη που έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό δείχνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο επηρεάζει τις αντιστάσεις του αναπνευστικού συστήματος και τα στοιχεία φλεγμονής που ανιχνεύονται στην εκπνοή. 

Ωστόσο, ο καθηγητής επισημαίνει: «Το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορούσε κανείς να το τοποθετήσει σαν μια ενδιάμεση διαδικασία διακοπής του τσιγάρου. Οχι να το μονιμοποιήσει, αλλά να το χρησιμοποιήσει για δύο με τρεις μήνες και μετά να διακόψει το κάπνισμα».

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ

Είναι μια νέα, εναλλακτική μορφή καπνίσματος. Αποτελείται από μια αναλώσιμη κάψουλα (cartridge) που περιέχει υγρό το οποίο αποτελείται κυρίως από εκχύλισμα νικοτίνης και προπυλενογλυκόλη ή φυτική γλυκερίνη. Εισπνέοντας, ένας μικροεπεξεργαστής διοχετεύει σταγονίδια νικοτίνης στον ατμό που παράγεται και ο χρήστης έχει την ίδια αίσθηση και ικανοποίηση με αυτήν που θα είχε από ένα κανονικό τσιγάρο, χωρίς όμως τα υπόλοιπα βλαβερά συστατικά (πίσσα, μονοξείδιο του άνθρακα κ.λπ.) τα οποία περιέχουν τα συμβατικά τσιγάρα.

Είναι γνωστό ότι ένας μεγάλος αριθμός βλαβερών/καρκινογόνων ουσιών παράγεται από την καύση του τσιγάρου. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν έχει καύση. Λειτουργεί με μπαταρία και ο καπνός παράγεται σε έναν ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο (τον λεγόμενο atomizer).

Η θερμοκρασία του παραγόμενου καπνού είναι ίδια με αυτήν του καπνού ενός κανονικού τσιγάρου (50-60°C). Λόγω του ότι ο «καπνός» που παράγεται είναι στην ουσία ατμός, το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν βλάπτει και τους γύρω.

Σε αντίθεση με τα συνηθισμένα τσιγάρα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να μην περιέχει υψηλό ποσοστό νικοτίνης (0mg - 48mg), της ουσίας που ικανοποιεί τον πόθο των καπνιστών, και σίγουρα δεν περιέχει πίσσα, μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, υδροκυανικό οξύ, αρσενικό, μόλυβδο, υδράργυρο και άλλες 4.000 επιβλαβείς ουσίες, εκ των οποίων οι σαράντα είναι αποδεδειγμένα καρκινογόνες. 

Ωστόσο, σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν επιτρέπεται να πωλούνται ως συσκευές για τη διακοπή του καπνίσματος, ενώ ο Αμερικανικός Σύλλογος Ιατρών Δημόσιας Υγείας αναγνωρίζει το ηλεκτρονικό τσιγάρο ως μέσο διακοπής του καπνίσματος. Στις ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) αποθαρρύνει από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, τονίζοντας ότι οι κατασκευαστές μπορεί να βάζουν στο στόχαστρο τους νέους χωρίς να προειδοποιούν για τις ενδεχόμενες επιδράσεις στην υγεία.

Ο δρ Richard Wender του Jefferson University Hospital και ο πρώην πρόεδρος της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας δήλωσε πρόσφατα: «Οτιδήποτε αντικαθιστά το πραγματικό τσιγάρο είναι καλύτερο για την υγεία σας».

Πάντως, στην Ελλάδα η πώληση ηλεκτρονικών τσιγάρων που απελευθερώνουν νικοτίνη έχει ήδη απαγορευτεί, ενώ εκκρεμεί η απόφαση για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα χωρίς νικοτίνη.