Κατάθλιψη και αυτοκτονίες εφήβων στην Ελλάδα

Καταθλιπτικό συναίσθημα, που μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως απόπειρα αυτοκτονίας, κατάχρηση ουσιών και αυτοτραυματισμό, παρουσιάζουν οι έφηβοι στην Ελλάδα, σε ποσοστό που μπορεί να φτάσει στο 29% στα κορίτσια και στο 13% στα αγόρια.

 

Το παρήγορο είναι ότι η Ελλάδα έχει από τους χαμηλότερους δείκτες αυτοκτονιών στους εφήβους, με ετήσια επίπτωση 3,8 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα στα αγόρια και 0,8 στα κορίτσια.

 

Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από ανακοινώσεις που θα παρουσιαστούν στο 23ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Κοινωνικής Παιδιατρικής και Προαγωγής της Υγείας, οι εργασίες του οποίου αρχίζουν, αύριο, στη Θεσσαλονίκη.

 

 

Οι αυτοκτονίες στην εφηβεία

 

Σύμφωνα με στοιχεία ανακοίνωσης, με θέμα «Απόπειρες αυτοκτονίας στην εφηβική ηλικία», στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών παρατηρείται συνεχής αύξηση του δείκτη αυτοκτονιών, στις ηλικίες 13-20 ετών.

 

Βάσει των ίδιων στοιχείων, οι αυτοκτονίες καταγράφονται ως η τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, σε άτομα ηλικίας από 15-24 ετών, με την Ελλάδα, ωστόσο, να έχει από τους χαμηλότερους δείκτες αυτοκτονιών στους εφήβους.

 

 «Τα αγόρια έφηβοι πιο συχνά επιλέγουν τα πυροβόλα όπλα σαν αυτοκτονική πράξη, ενώ τα κορίτσια τη λήψη ουσιών. Μελέτη Ελλήνων εφήβων έδειξε ότι οι αυτοκτονίες των αγοριών είναι περισσότερες στις αστικές περιοχές, ενώ των κοριτσιών στις αγροτικές περιοχές.

 

Τα αγόρια εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά θανάτου εξαιτίας αυτοκτονίας, ενώ τα κορίτσια υπερτερούν στην απόπειρα αυτοκτονίας και τον ιδεασμό αυτοκτονίας, χωρίς όμως να επέρχεται ο θάνατος. Η σχέση μεταξύ πρώτης απόπειρας αυτοκτονίας και επόμενης κυμαίνεται από 0,24%-4,30%.Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί το σπάνιο προς το παρόν φαινόμενο της ομαδικής αυτοκτονίας, μετά από συνεννόηση εφήβων μέσω του διαδικτύου (σύμφωνο αυτοκτονίας).

 

 

Παράγοντες που φαίνεται να ενέχονται στις αυτοκτονίες των Ελλήνων εφήβων είναι η ύπαρξη ψυχιατρικής διαταραχής, προβλήματα με την οικογένεια, συναισθηματικές απογοητεύσεις και αισθήματα αποτυχίας», αναφέρουν στην ανακοίνωσή τους οι γιατροί της Παιδιατρικής Κλινικής Νοσοκομείου Κέρκυρας Χρυσούλα Μαραγκού, Ελένη Γεωργιάδη, Μαρία Μιχαλά, η παιδίατρος του Ιατροκοινωνικού Κέντρου Κέρκυρας ΕΕΚΠΠΥ Μαρία Μάνδυλα, ο γενικός γραμματέας του ΕΕΚΠΠΥ Αλέξανδρος Κουσουνής και η Βαρβάρα Λουμπράνου από τη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.

 

 Η καλύτερη παρέμβαση είναι η πρόληψη

 

    Στην εφηβική περίοδο, με τις ουσιαστικές σωματικές και ψυχικές μεταβολές, οι νέοι είναι συναισθηματικά ευάλωτοι και, αν οδηγηθούν σε ακραίες συμπεριφορές, μπορεί να χρειαστούν παρέμβαση κάποιου ειδικού .

 

    Η καλύτερη θεραπευτική παρέμβαση είναι η πρόληψη και η έγκαιρη αναγνώριση παραγόντων κινδύνου για την εκδήλωση αυτοκτονικής συμπεριφοράς.

    Οι περιπτώσεις των εφήβων που καταλήγουν στο νοσοκομείο, ύστερα από μια απόπειρα αυτοκτονίας, θα πρέπει, μέσω της συμβουλευτικής-διασυνδετικής ψυχιατρικής, να παραπέμπονται σε ειδικούς, με στόχο τη σωστή αξιολόγηση και θεραπευτική προσέγγιση.

 

 «Στην Ελλάδα, οι έφηβοι αποτελούν το 11% του πληθυσμού και ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι το ποσοστό όσων παρουσιάζουν καταθλιπτικό συναίσθημα μπορεί να φθάνει το 13% στα αγόρια και το 29% στα κορίτσια. Αποτέλεσμα των διαταραχών αυτών είναι το ενδεχόμενο, οι έφηβοι να οδηγηθούν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως απόπειρα αυτοκτονίας, κατάχρηση ουσιών και αυτοτραυματισμό.

 

Το μέγεθος του προβλήματος ενδέχεται να υποεκτιμάται, λόγω έλλειψης κατάλληλων υπηρεσιών, στις οποίες μπορούν να προσφύγουν και προβλέπεται να επιταθεί λόγω της οικονομικής κρίσης», αναφέρεται- μεταξύ άλλων- σε ανακοίνωση, με θέμα: «Πρόληψη αυτοκτονιών και αυτοτραυματισμών στους εφήβους: Μέγεθος του προβλήματος στην Ελλάδα και σχεδιασμός μελέτης στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος TACTICS» των επιστημόνων του Εργαστηρίου Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ), της Μονάδας Εφηβικής Υγείας του Νοσοκομείου Παίδων «Π.&Α. Κυριακού» και του Ειδικού Κέντρου Εφηβικής Ιατρικής του Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία».

 

  Στη συγκεκριμένη ανακοίνωση παρουσιάζονται δεδομένα θνησιμότητας αυτοκτονιών και βίαιης συμπεριφοράς ανάμεσα στους εφήβους της χώρας μας, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

 

 

 Από τη μελέτη της τελευταίας 30ετίας προκύπτει μείωση της θνησιμότητας από βία στην ΕΕ των «27», συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας. Η μείωση αφορά κυρίως την περίοδο μετά το 1993. Η μείωση είναι σαφώς μικρότερου μεγέθους για τις ηλικίες 15-24 ετών σε σχέση με εκείνη του γενικού πληθυσμού.

 

«Αξίζει, όμως, να δοθεί προσοχή στους θανάτους από δηλητηριάσεις, όπου η πρόθεση του παθόντος δεν είναι εύκολα τεκμηριώσιμη και φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας. Πράγματι, την περίοδο 1980-2009 η γενική θνησιμότητα από δηλητηριάσεις στην Ελλάδα τριπλασιάστηκε, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ των ‘27’ παρουσίασε ελάχιστες μεταβολές και εκσεσημασμένη είναι η διαφορά στις ηλικίες 15-44 ετών (αύξηση 14,2% στην Ελλάδα, 0,7% στην ΕΕ).

 

Τα ευρήματα αυτά κρούουν κώδωνες κινδύνου, καθώς αποτελούν μόνον την κορυφή του παγόβουνου», επισημαίνεται- μεταξύ άλλων- στην ανακοίνωση.

 

Η απουσία ηλεκτρονικών αρχείων καταγραφής, ηλεκτρονικής διασύνδεσης, με δεδομένα από κέντρα της περιφέρειας, αλλά και η επιφυλακτικότητα για λόγους κοινωνικούς, θρησκευτικούς και προσωπικούς, στον ακριβή χαρακτηρισμό της βλάβης ως εκούσιας, δυσχεραίνουν την παρουσίαση των επιδημιολογικών δεδομένων νοσηρότητας και συνεπακόλουθα, την ανάληψη αποτελεσματικών στοχευμένων προληπτικών παρεμβάσεων.